در فرآیند واردات و صادرات، یکی از مشکلات رایج که تاجران و شرکت‌های بازرگانی با آن مواجه می‌شوند، کسر تخلیه در گمرک است. این اصطلاح به حالتی اشاره دارد که مقدار کالای تخلیه‌شده از کشتی، کانتینر یا وسیله حمل‌ونقل کمتر از مقدار ثبت‌شده در اسناد تجاری و بارنامه باشد.
کسر تخلیه می‌تواند منجر به اختلافات مالی، تاخیر در ترخیص کالا و مشکلات قانونی شود. بنابراین، آگاهی از علت‌های وقوع این مشکل و راهکارهای مناسب برای پیشگیری از آن، برای فعالان حوزه بازرگانی بسیار مهم است. در این مقاله، به بررسی کسر تخلیه، دلایل بروز، مراحل بررسی و راهکارهای پیشگیری از آن خواهیم پرداخت.
کسر تخلیه در گمرک چیست؟
کسر تخلیه (Shortage in Discharge) یکی از مشکلات رایج در فرآیند ترخیص کالا از گمرک است که زمانی رخ می‌دهد که مقدار کالای تحویل‌شده در گمرک کمتر از مقدار ثبت‌شده در اسناد حمل و بارنامه باشد. این اختلاف ممکن است ناشی از اشتباهات در بسته‌بندی، سرقت، خطای بارگیری یا مشکلات حمل‌ونقل باشد.
کسر تخلیه می‌تواند منجر به بروز اختلافات میان واردکننده، گمرک و شرکت حمل‌ونقل شود و در برخی موارد، هزینه‌های اضافی و جریمه‌هایی را برای صاحب کالا به همراه داشته باشد.
دلایل بروز کسر تخلیه
🔹 اشتباه در بارگیری اولیه: ممکن است در مبدأ، مقدار کالا به‌درستی بارگیری نشده باشد.
🔹 سرقت یا مفقودی در مسیر حمل‌ونقل: در برخی موارد، کالا در مسیر دچار سرقت یا مفقودی می‌شود.
🔹 آسیب‌دیدگی و از بین رفتن کالا: برخی کالاها در طول حمل‌ونقل دچار آسیب و غیرقابل‌استفاده می‌شوند.
🔹 اشتباه در اسناد حمل و بارنامه: ممکن است مقدار کالا در اسناد حمل نادرست ثبت شده باشد.
🔹 عدم دقت در تخلیه و شمارش کالا: در برخی موارد، مأموران گمرک یا کارکنان انبارداری در شمارش کالا دچار خطا می‌شوند.
مراحل بررسی و ثبت کسر تخلیه
در صورت بروز کسر تخلیه، فرآیند زیر باید طی شود:
- گزارش اولیه: در هنگام تخلیه، مسئول مربوطه هرگونه کمبود را به گمرک اعلام می‌کند.
- بررسی اسناد و بارنامه: تطبیق اطلاعات بارنامه با مقدار واقعی تخلیه‌شده.
- تنظیم صورت‌جلسه کسر تخلیه: گمرک یک گزارش رسمی از میزان کمبود تهیه می‌کند.
- پیگیری از شرکت حمل‌ونقل: در صورت اثبات کمبود در مسیر، شرکت حمل‌ونقل مسئول جبران خسارت خواهد بود.
- بررسی بیمه بار: در صورتی که کالا بیمه باشد، می‌توان خسارت را از شرکت بیمه مطالبه کرد.
در برخی موارد، درخواست اصلاح اظهارنامه گمرکی و اخذ جریمه کمتر برای ترخیص کالا امکان‌پذیر است.
راهکارهای پیشگیری از کسر تخلیه
✅ بارگیری دقیق و مستندسازی کامل در مبدأ
✅ استفاده از سیستم‌های نظارتی و دوربین‌های امنیتی در انبار و حمل‌ونقل
✅ استعلام از شرکت‌های حمل‌ونقل معتبر و دارای بیمه بار
✅ بازرسی و شمارش کالا در هنگام دریافت
✅ استفاده از پلمب‌های ایمن و بررسی آن‌ها در زمان تخلیه
قوانین و مقررات مربوط به کسر تخلیه
🔹 گمرک جمهوری اسلامی ایران دارای قوانین مشخصی برای بررسی و تعیین تکلیف کسر تخلیه است.
🔹 در صورتی که کسر تخلیه ناشی از خطای شرکت حمل‌ونقل باشد، شرکت موظف به پرداخت خسارت است.
🔹 در برخی موارد، کسر تخلیه می‌تواند مشمول جرائم گمرکی شود که میزان آن طبق مقررات تعیین خواهد شد.
🔹 اظهار خلاف واقع در بارنامه می‌تواند منجر به جریمه‌های سنگین و توقیف کالا شود.
برای جلوگیری از مشکلات قانونی، توصیه می‌شود تاجران از مشاوران گمرکی و شرکت‌های بازرگانی معتبر کمک بگیرند.
نقش شرکت‌های بازرگانی در کاهش مشکلات کسر تخلیه
یکی از بهترین راهکارها برای جلوگیری از مشکلات ناشی از کسر تخلیه، همکاری با شرکت‌های بازرگانی متخصص در امور گمرکی و حمل‌ونقل است.
مزایای همکاری با شرکت‌های بازرگانی معتبر:
✔ نظارت دقیق بر بارگیری و حمل‌ونقل کالا
✔ بررسی و کنترل اسناد حمل و بارنامه قبل از ارسال کالا
✔ انجام کلیه امور گمرکی و پیگیری اختلافات احتمالی
✔ کاهش ریسک مالی و حقوقی ناشی از کسر تخلیه
نتیجه‌گیری کسر تخلیه در گمرک
کسر تخلیه در گمرک یکی از مشکلات رایج در فرآیندهای واردات و صادرات است که می‌تواند منجر به اختلافات مالی، تأخیر در ترخیص کالا و هزینه‌های اضافی شود. این مشکل معمولاً به دلایلی مانند خطای بارگیری، سرقت، آسیب کالا یا اشتباه در اسناد حمل رخ می‌دهد.
برای جلوگیری از این مشکل، توصیه می‌شود تاجران از شرکت‌های حمل‌ونقل معتبر، بیمه بار و سیستم‌های نظارتی دقیق استفاده کنند. همچنین، همکاری با شرکت‌های بازرگانی متخصص می‌تواند به کاهش ریسک و تسهیل روند پیگیری‌های قانونی کمک کند.
📌 اگر درگیر مشکلات مربوط به کسر تخلیه هستید، پیشنهاد می‌شود از مشاوران گمرکی و متخصصان بازرگانی کمک بگیرید تا روند ترخیص کالا را بدون دغدغه انجام دهید.
بدون دیدگاه