در دنیای تجارت بین‌الملل، یکی از مفاهیم کلیدی که هر بازرگان و واردکننده‌ای باید با آن آشنا باشد، کالای متروکه است. کالای متروکه به کالاهایی گفته می‌شود که به دلایل مختلف در گمرک باقی مانده و در مهلت قانونی ترخیص کالا از گمرک نمی‌شوند. این موضوع می‌تواند برای بازرگانان چالش‌های زیادی ایجاد کند، از جمله هزینه‌های اضافی یا حتی از دست دادن کالا.
کالای متروکه چیست؟
کالای متروکه به کالاهایی اطلاق می‌شود که پس از ورود به گمرک، به دلایل مختلف در مهلت قانونی تعیین‌شده (معمولاً ۴ ماه در گمرک‌های زمینی و دریایی و ۲ ماه در گمرک‌های فرودگاهی) توسط صاحب کالا ترخیص نمی‌شوند.
طبق ماده ۲۴ قانون امور گمرکی ایران، اگر صاحب کالا در این مدت برای ترخیص کالا از گمرک اقدام نکند یا اسناد و مدارک لازم را ارائه ندهد، کالا به‌عنوان کالای متروکه شناخته شده و به سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی واگذار می‌شود. این سازمان مسئولیت فروش کالای متروکه را از طریق روش‌هایی مانند مزایده کالاهای متروکه گمرک، حراج، یا خرده‌فروشی بر عهده دارد.
خانه متروکه چیست؟
اصطلاح خانه متروکه چیست ممکن است در برخی منابع به‌عنوان استعاره‌ای برای انبارهای گمرکی استفاده شود که کالاهای متروکه در آن‌ها نگهداری می‌شوند.
بااین‌حال، در معنای دقیق‌تر، خانه متروکه به املاک یا ساختمان‌هایی اشاره دارد که به دلیل عدم استفاده طولانی‌مدت یا عدم پیگیری مالک، متروکه اعلام می‌شوند. در این مقاله، تمرکز ما بر کالای متروکه در حوزه گمرک است، اما این اصطلاح می‌تواند در زمینه‌های دیگر نیز به کار رود.
۵ دلیل متروکه شدن کالا
دلایل متعددی می‌توانند منجر به تبدیل شدن یک کالا به کالای متروکه شوند. در ادامه، ۵ دلیل اصلی را بررسی می‌کنیم:
- عدم ارائه اسناد و مدارک کامل: یکی از شایع‌ترین دلایل متروکه شدن کالا، تأخیر یا نقص در ارائه اسناد موردنیاز برای ترخیص کالا از گمرک است. این اسناد شامل فاکتور تجاری، لیست بسته‌بندی، گواهی بازرسی، و مجوزهای لازم مانند استاندارد یا بهداشت است.
- کمبود نقدینگی صاحب کالا: شروع واردات با سرمایه کم ممکن است برای برخی بازرگانان جذاب باشد، اما کمبود منابع مالی برای پرداخت هزینه‌های گمرکی، انبارداری، یا هزینه واردات کالا از چین می‌تواند منجر به متروکه شدن کالا شود.
- عدم دریافت مجوزهای لازم: برخی کالاها نیاز به مجوزهای خاصی از سازمان‌هایی مانند وزارت بهداشت یا سازمان استاندارد دارند. اگر این مجوزها به‌موقع دریافت نشوند، کالا به کالای متروکه تبدیل می‌شود.
- عدم مراجعه صاحب کالا: گاهی اوقات، صاحب کالا به دلایل مختلف، مانند مشکلات شخصی یا تجاری، برای ترخیص کالا به گمرک مراجعه نمی‌کند، که این امر مستقیماً به متروکه شدن کالا منجر می‌شود.
- کالاهای ممنوعه یا غیرمجاز: اگر کالای وارداتی جزو کالاهای ممنوعه باشد یا با استانداردهای گمرکی مطابقت نداشته باشد، ممکن است به‌عنوان کالای متروکه ضبط شده و برای فروش در مزایده کالاهای متروکه گمرک عرضه شود.
مدت زمان متروکه شدن کالا در گمرک
طبق قوانین گمرکی ایران، مدت زمان متروکه شدن کالا در گمرک برای گمرک‌های زمینی و دریایی ۴ ماه و برای گمرک‌های فرودگاهی ۲ ماه از تاریخ صدور اولین قبض انبار است.
بااین‌حال، این مدت می‌تواند با درخواست کتبی صاحب کالا و موافقت گمرک تا ۴ ماه دیگر در گمرک‌های زمینی و دریایی و ۲ ماه دیگر در گمرک‌های فرودگاهی تمدید شود. اگر در این مدت اقدامی برای ترخيص صورت نگیرد، کالا به‌عنوان کالای متروکه شناخته شده و مشمول مقررات مربوطه می‌شود.
بخشنامه کالای متروکه
بخشنامه کالای متروکه مجموعه‌ای از دستورالعمل‌های گمرکی است که نحوه برخورد با کالای متروکه را مشخص می‌کند. بر اساس بخشنامه‌های اخیر، گمرک موظف است پس از اتمام مهلت قانونی، کالا را به سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی تحویل دهد.
این سازمان پس از کسر هزینه‌های گمرکی، انبارداری، و سایر هزینه‌ها، باقی‌مانده مبلغ فروش را تا ۲ سال به‌صورت سپرده نگه می‌دارد تا صاحب کالا با ارائه اسناد لازم بتواند آن را دریافت کند.
نکات مهم در واردات و جلوگیری از متروکه شدن کالا
برای جلوگیری از تبدیل شدن کالاها به کالای متروکه، بازرگانان باید نکات زیر را رعایت کنند:
- بازرسی کالا در چین: انجام بازرسی کالا در چین قبل از حمل می‌تواند از ورود کالاهای غیراستاندارد یا ممنوعه جلوگیری کند.
- مدیریت هزینه‌ها: برآورد دقیق هزینه واردات کالا از چین و تأمین نقدینگی کافی برای پرداخت هزینه‌های گمرکی و انبارداری ضروری است.
- حمل کالا از امارات: انتخاب مسیرهای حمل‌ونقل مناسب، مانند حمل کالا از امارات، می‌تواند زمان و هزینه‌های حمل را کاهش دهد و احتمال متروکه شدن را کم کند.
- مشاوره با شرکت‌های بازرگانی: همکاری با شرکت‌های معتبر بازرگانی می‌تواند فرآیند ترخیص کالا از گمرک را تسریع کند.
جدول: مقایسه دلایل متروکه شدن کالا و راه‌حل‌ها
| دلیل متروکه شدن | راه‌حل پیشنهادی |
| عدم ارائه اسناد و مدارک کامل | تهیه و ارائه به‌موقع اسناد موردنیاز مانند فاکتور، پکینگ لیست، و گواهی بازرسی |
| کمبود نقدینگی | برنامه‌ریزی مالی دقیق و تأمین سرمایه قبل از شروع فرآیند واردات |
| عدم دریافت مجوزهای لازم | اخذ مجوزهای استاندارد، بهداشت، و سایر مجوزهای لازم پیش از ورود کالا به گمرک |
| عدم مراجعه صاحب کالا | پیگیری مستمر و به‌موقع فرآیند ترخیص توسط صاحب کالا یا نماینده قانونی |
| کالاهای ممنوعه یا غیراستاندارد | انجام بازرسی‌های پیش از حمل و اطمینان از مطابقت کالا با قوانین گمرکی |
درآمد واردات از چین و ارتباط آن با کالای متروکه
درآمد واردات از چین می‌تواند بسیار سودآور باشد، اما عدم مدیریت صحیح فرآیندهای گمرکی می‌تواند این سود را به ضرر تبدیل کند. متروکه شدن کالا نه‌تنها منجر به از دست رفتن سرمایه اولیه می‌شود، بلکه هزینه‌های اضافی مانند انبارداری و جریمه‌ها را نیز به همراه دارد.
برای به حداکثر رساندن درآمد واردات از چین، بازرگانان باید از خدمات شرکت‌های حرفه‌ای برای ترخیص کالا از گمرک و مدیریت لجستیک استفاده کنند.
نتیجه‌گیری کالای متروکه
کالای متروکه یکی از چالش‌های مهم در تجارت بین‌الملل است که می‌تواند هزینه‌های زیادی را به بازرگانان تحمیل کند. با آگاهی از قوانین گمرکی، مدیریت صحیح منابع مالی، و استفاده از خدمات حرفه‌ای، می‌توان از متروکه شدن کالاها جلوگیری کرد.
شرکت بازرگانی سی و سه پل با سال‌ها تجربه در زمینه ترخیص کالا از گمرک، حمل کالا از امارات، و مدیریت فرآیندهای وارداتی، می‌تواند به شما کمک کند تا از مشکلات مربوط به کالای متروکه در امان بمانید و تجارت خود را با موفقیت پیش ببرید. برای اطلاعات بیشتر و مشاوره، با تیم حرفه‌ای سی و سه پل تماس بگیرید.
سوالات متداول درباره کالای متروکه
- کالای متروکه چیست؟
کالای متروکه کالایی است که در مهلت قانونی (۴ ماه در گمرک‌های زمینی و دریایی یا ۲ ماه در گمرک‌های فرودگاهی) ترخیص نشود. - چگونه می‌توان از متروکه شدن کالا جلوگیری کرد؟
با ارائه به‌موقع اسناد، اخذ مجوزهای لازم، و تأمین نقدینگی کافی می‌توان از متروکه شدن کالا جلوگیری کرد. - مزایده کالاهای متروکه گمرک چگونه برگزار می‌شود؟
سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی از طریق حراج، مزایده کتبی، یا خرده‌فروشی کالاهای متروکه را به فروش می‌رساند.
بدون دیدگاه