مراحل ترخیص کالا از گمرک یکی از مهم‌ترین مراحل در فرآیند واردات کالا به شمار می‌آید. این فرآیند بسته به قوانین و مقررات هر کشور، سلسله‌مراتب و مراحل متفاوتی دارد. تسلط بر مراحل ترخیص کالا از گمرک و آشنایی با تمامی قوانین و مقررات مرتبط، برای هر تاجر و بازرگانی ضروری است.
این فرآیند شامل تنظیم اسناد و مدارک لازم، اظهار کالا به گمرک و پرداخت هزینه‌های مربوطه میباشد. صاحب کالا یا نماینده قانونی او، پس از آماده‌سازی اسناد، مشخصات کالا را به گمرک اعلام می‌کند.
این اقدام می‌تواند به صورت الکترونیکی یا فیزیکی انجام شود. هرگونه بی‌دقتی یا عدم آگاهی از این مراحل می‌تواند منجر به شناخته شدن کالای شما به‌عنوان قاچاق شود و در نتیجه، خسارت‌های مالی و اعتباری بسیاری به همراه بیاورد.
| مرحله | عنوان مرحله | توضیح خلاصه |
| 1 | دریافت جزئیات معامله و لیست کالاها | شامل دریافت پرفرما اینویس و پکینگ لیست برای ثبت سفارش و شروع فرآیند واردات |
| 2 | کسب مجوز ثبت سفارش کالا | دریافت مجوز قانونی از سامانه جامع تجارت جهت ورود کالا |
| 3 | دریافت ارز و حواله واریز بانک | تخصیص ارز (نیمایی یا آزاد) و انجام حواله بانکی به فروشنده خارجی |
| 4 | هماهنگی با مجموعه‌های حمل و نقل بین‌المللی | انتخاب شرکت حمل مناسب و دریافت اسناد حمل مانند بارنامه و بیمه‌نامه |
| 5 | تکمیل مدارک و ایجاد پرونده | جمع‌آوری مدارک حمل، ثبت پیش‌نویس اطلاعات کالا در سامانه گمرکی |
| 6 | بررسی و تأیید کارشناس فنی گمرک | بررسی مطابقت اسناد با کالا و صدور تأییدیه برای ادامه فرآیند |
مراحل ترخیص کالا از گمرک
همان‌طور که اشاره شد، واردات کالا به کشورها فرآیندی پیچیده است و هرگونه اشتباه یا بی‌دقتی در انجام مراحل ترخیص می‌تواند به مشکلات جدی منجر شود. برای جلوگیری از این مشکلات، هر تاجر و بازرگانی باید با مراحل اصلی ترخیص کالا از گمرک آشنا باشد. در ادامه به بررسی این مراحل پرداخته‌ایم:
دریافت جزئیات معامله و لیست کالا ها
اولین گام در مراحل ترخیص کالا از گمرک، دریافت پرفرما (Proforma Invoice) و پکینگ لیست (Packing List) است. پرفرما سندی است که شرایط و جزئیات معامله تجاری مانند قیمت، شرایط حمل و نقل و زمان تحویل کالا را مشخص می‌کند. پکینگ لیست نیز شامل اطلاعات مربوط به محتویات بسته‌های کالا است. این اسناد برای ثبت سفارش و انجام سایر مراحل گمرکی ضروری هستند.
کسب مجوز ثبت سفارش کالا
برای واردات کالا، دریافت مجوز ثبت سفارش بازرگانی از سازمان‌های مربوطه الزامی است. این مجوز نشان می‌دهد که کالاهای وارداتی به طور قانونی و مطابق با مقررات کشور وارد می‌شوند. عدم دریافت این مجوز می‌تواند به بروز مشکلات جدی و توقیف کالا منجر شود.
بیمه کردن کالا نیز یکی از مهم‌ترین اقدامات برای جلوگیری از ضررهای احتمالی در طول مسیر حمل و نقل است. بازرسی کالا در مبدأ و مقصد نیز برای تأیید صحت و سلامت کالاها ضروری است. این بازرسی‌ها تضمین می‌کنند که کالاها بدون هیچ‌گونه آسیب و مطابق با استانداردهای تعریف‌شده حمل شده‌اند.
دریافت ارز و حواله واریز بانک
پس از آماده‌سازی اسناد اولیه، باید برای تخصیص ارز و حواله بانکی اقدام شود. این مرحله شامل تهیه مدارک لازم برای دریافت ارز دولتی یا نیمایی و انجام حواله‌های بانکی مثل حواله یوان جهت پرداخت به فروشنده خارجی است. دقت در این مرحله از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که هرگونه خطا می‌تواند منجر به تأخیر در ترخیص کالا شود.
هماهنگی با مجموعه های حمل و نقل بین‌الملل
برای انتقال کالا از مبدأ به مقصد، باید با یک شرکت حمل و نقل بین‌المللی معتبر همکاری کرد. این شرکت‌ها مسئولیت حمل کالا از چین و یا کشور دیگری را بر عهده دارند و باید مطابق با شرایط توافق‌شده، کالا را در زمان و مکان تعیین‌شده تحویل دهند. انتخاب شرکت حمل و نقل مناسب می‌تواند تأثیر زیادی در کاهش هزینه‌ها و زمان تحویل داشته باشد.
تکمیل مدارک و ایجاد پرونده
پس از انجام حمل و نقل، باید اسناد حمل را از شرکت حمل و نقل دریافت کنید. این اسناد شامل بارنامه، بیمه‌نامه و سایر مدارک مربوط به حمل و نقل کالا هستند. ارائه این اسناد به گمرک برای ترخیص کالا ضروری است و باید با دقت بررسی شوند تا هیچ‌گونه نقصی در مدارک وجود نداشته باشد.
پس از تکمیل مدارک، باید پیش‌نویس اطلاعات کالاهای وارداتی تنظیم شود. این پیش‌نویس شامل اطلاعات دقیق کالاها، ارزش آن‌ها و سایر جزئیات مربوط به واردات است. این مرحله به‌صورت الکترونیکی در سیستم گمرکی ثبت می‌شود و پس از تأیید، وارد مراحل بعدی خواهد شد.
بررسی و تایید کارشناس فنی گمرک
کارشناسان فنی گمرک وظیفه بررسی دقیق اسناد و کالاها را بر عهده دارند. آن‌ها مطابقت اطلاعات درج‌شده در اسناد با کالاهای واقعی را بررسی کرده و پس از تأیید، مراحل نهایی ترخیص کالا را آغاز خواهند کرد. این مرحله حساسیت بالایی دارد و هرگونه عدم تطابق ممکن است منجر به تأخیر یا حتی توقیف کالا شود.
پس از بررسی و تأیید مدارک توسط کارشناسان، کالا آماده ترخیص از گمرک است و با پرداخت هزینه‌های گمرکی و مالیات‌های مربوطه، می‌توان کالاها را از گمرک خارج کرد.
نکات مهم در مراحل ترخیص کالا از گمرک
برای ترخیص کالا از گمرک، علاوه بر رعایت مراحل ذکرشده، باید به نکات کلیدی زیر توجه کنید که می‌تواند فرآیند را تسهیل و سرعت آن را افزایش دهد:
مطالعه کنید: اصطلاحات ترخیص کالا از گمرک | 18 تا از مهم ترین ها
دریافت مجوزهای ترخیص
علاوه بر تهیه اسناد و مدارک مورد نیاز، باید از سازمان‌های ذیربط مجوزهای لازم را دریافت کنید. از جمله این مجوزها می‌توان به کارت بازرگانی و کارت حق‌العمل‌کاری اشاره کرد که توسط سازمان گمرک صادر می‌شود.
محاسبه ارزش محصولات
یکی از مهم‌ترین مراحل در ترخیص کالا، تعیین ارزش دقیق آن است. این ارزش در کشورهای مختلف ممکن است متفاوت باشد و باید پیش از شروع فرآیند ترخیص، توسط ترخیص‌کار یا تاجر محاسبه شود.
تکمیل اسناد و مدارک
برای ترخیص هرگونه کالا از گمرک، لازم است مجموعه‌ای از اسناد و مدارک را آماده کرده و به گمرک ارائه دهید. این اسناد شامل کارت بازرگانی، قبض انبار و…می باشد.این اسناد باید به‌صورت کامل و دقیق تهیه و به گمرک ارائه شوند تا مراحل ترخیص بدون مشکل انجام شود.
ثبت اظهارنامه‌ها و احراز هویت
فرآیند ثبت اظهارنامه و احراز هویت یکی از مراحل مهم و رسمی در ترخیص کالا از گمرک است که پس از تکمیل مدارک و دریافت اسناد حمل انجام می‌شود. در این مرحله، صاحب کالا یا نماینده قانونی وی (ترخیص‌کار) باید اطلاعات کامل مربوط به کالاهای وارداتی شامل نوع کالا، وزن، ارزش، تعرفه گمرکی، کشور مبدأ، نحوه حمل‌ونقل و سایر جزئیات را به‌صورت الکترونیکی در سامانه EPL گمرک ثبت کند.
این اطلاعات به‌عنوان اظهارنامه گمرکی شناخته می‌شود و مبنای بررسی کارشناسان گمرک قرار می‌گیرد.
پس از ثبت اظهارنامه، احراز هویت شخص اظهارکننده انجام می‌شود تا گمرک اطمینان حاصل کند که فرد یا شرکت مذکور مجاز به انجام عملیات ترخیص است. این احراز هویت معمولاً با استفاده از اطلاعات سامانه جامع امور گمرکی و با کد رهگیری مربوط به اظهارنامه انجام می‌شود.
پس از تأیید هویت و صحت اطلاعات، اظهارنامه وارد مرحله ارزیابی، کنترل اسناد و در صورت نیاز، ارزیابی فیزیکی کالا توسط کارشناسان فنی گمرک خواهد شد. دقت در ثبت اظهارنامه و صحت اطلاعات وارد شده نقش کلیدی در تسریع فرآیند ترخیص و جلوگیری از مشکلات احتمالی دارد.
کنترل‌های گمرکی و مرحله نهایی ترخیص
در مرحله کنترل‌های گمرکی، کارشناسان گمرک مدارک و در صورت نیاز خود کالا را بررسی کرده و مطابقت آن با اظهارنامه را ارزیابی می‌کنند. پس از تأیید نهایی و پرداخت حقوق و عوارض، مجوز ترخیص صادر شده و کالا از گمرک خارج می‌شود.
مدت زمان مراحل ترخیص کالا از گمرک
مدت زمان ترخیص کالا از گمرک به عوامل متعددی بستگی دارد و نمی‌توان برای همه موارد یک بازه زمانی دقیق و ثابت تعیین کرد. عواملی مانند نوع کالا، ارزش آن، میزان حساسیت از نظر بهداشتی یا ایمنی، کشور مبدأ، روش حمل‌ونقل (هوایی، دریایی، زمینی)، کامل بودن مدارک، و نوع مجوزهای موردنیاز همگی در سرعت یا تأخیر فرآیند ترخیص مؤثر هستند.
در شرایط معمول، اگر مدارک کامل باشد و کالا نیاز به مجوزهای خاص نداشته باشد، فرآیند ترخیص بین ۳ تا ۱۰ روز کاری طول می‌کشد.با این حال، در مواردی که کالا نیاز به مجوزهای بهداشتی، قرنطینه‌ای یا استاندارد داشته باشد، یا اگر نقصی در مدارک وجود داشته باشد، مدت ترخیص ممکن است تا چند هفته نیز افزایش یابد.
همچنین تأخیر در تخصیص ارز، تغییرات ناگهانی در قوانین گمرکی، یا ازدحام در گمرک مقصد از دیگر عواملی هستند که می‌توانند زمان ترخیص را طولانی‌تر کنند. استفاده از خدمات شرکت‌های معتبر در زمینه حمل‌ونقل و ترخیص، و پیگیری مستمر فرآیند، نقش مهمی در کاهش زمان و هزینه‌های احتمالی دارد.
جمع‌بندی مراحل ترخیص کالا از گمرک
مراحل ترخیص کالا از گمرک یکی از حساس‌ترین و حیاتی‌ترین مراحل در فرآیند واردات است که نیازمند آگاهی، دقت و رعایت دقیق مقررات گمرکی میباشد. آشنایی با مراحل مختلف این فرآیند، از دریافت اسناد اولیه تا ثبت اظهارنامه، بررسی کارشناسی، کنترل‌های گمرکی و پرداخت هزینه‌ها، نقش مهمی در جلوگیری از تأخیر، جریمه و خسارت‌های احتمالی دارد.
استفاده از خدمات شرکت‌های متخصص مانند «بازرگانی سی و سه پل» می‌تواند با ارائه راهکارهای دقیق و تجربه عملی، این مسیر پیچیده را برای تاجران و واردکنندگان هموار کند.
بدون دیدگاه